indië-herdenking

Bevrijdingsdag op 5 mei was voor mijn vader niet een datum die hem veel zei. Voor hem was bevrijdingsdag 15 augustus 1945, de datum van de Japanse capitulatie in Nederlands-Indië.....

Als jonge man werd hij, toen de oorlog in 1942 ook in Indië uitbrak, onder de wapenen geroepen, en toen het leger capituleerde, werd hij krijgsgevangene op Borneo, waar hij op dat moment verbleef voor zijn werk.

Allebei mijn ouders zijn in Nederlands-Indië geboren. Mijn moeder kwam als kind al naar Nederland, nadat haar vader was overleden en haar moeder, mijn oma, besloot uit Indië te vertrekken en zich in Nederland te vestigen. Mijn moeder maakte de oorlog in Nederland mee. Zij vertelde verhalen over de oorlog in Den Haag, en over de hongerwinter.
Mijn vader en zijn familie waren in Indië toen de Japanners Indië bezetten. Een heel ander verhaal.....

Mijn vader praatte niet veel over deze periode, toen ik klein was. Pas op latere leeftijd begon hij erover te praten, wat bij veel oorlogsslachtoffers schijnt te gebeuren. Dan komen de herinneringen terug en de behoefte om erover te praten. Niet zozeer tegen ons, als kinderen, maar met leeftijdgenoten. Ik weet dus niet zo veel over deze periode in zijn leven. Dat het gruwelijk was - de Japanners waren uitermate wreed - weet ik alleen van dingen die mijn moeder mij wel eens verteld heeft. Als kinderen waren wij ons daarvan niet bewust..... of toch wel misschien, onbewust. De onuitgesproken dingen, die toch een stempel drukken.

Na het overlijden van mijn beide ouders vond ik wat papieren en oorlogskruizen uit deze periode. Waaronder dit briefje, dat via het Roode Kruis naar zijn ouders werd gestuurd. Het berichtje is gericht aan zijn vader. Simpel en to the point, maar eigenlijk hartverscheurend. Als je weet dat mijn grootouders al die jaren niets van hun zoon hadden vernomen.

"Ik maak het momenteel goed en wensch je het beste toe. Tot ziens."

De oorlog in Indië eindigde niet met een grote feestelijke intocht van de bevrijders. In het krijgsgevangenkamp hoorden ze van de Japanse kampcommandant dat de oorlog voorbij was en dat ze vrij waren. Maar wat nu? Via via wisten ze bericht te sturen naar het Australische leger dat zich een eind verderop bevond. En zo werd er per vliegtuig een pakket gedropt met voedsel (ingeblikt konijnenvlees), medicijnen en tijdschriften met nieuws over de atoombommen op Hiroshima en Nagasaki. Verder moesten ze zichzelf maar redden.
Mijn vader heeft wel eens gezegd: Als de bommen niet gevallen waren, had ik de oorlog niet overleefd. Zo ondervoed waren ze, het had niet lang meer moeten duren. Een ongemakkelijke gedachte.

Er brak na het einde van de oorlog in Indië een roerige periode aan. Mijn grootouders werden naar Nederland gerepatrieerd en gingen in Den Haag op een bovenwoning wonen. Ze hadden vrijwel alles wat ze bezaten, moeten achterlaten, en konden slecht wennen in het Nederlandse klimaat. Er werd veel Indisch gepraat als wij op bezoek kwamen. Nederlands doorspekt met Indische woorden.
Mijn vader werd opnieuw aan het leger toegevoegd, en kwam pas later naar Nederland. Hij vertelde dat hij heeft kunnen kiezen om naar Nederland of naar Australië te gaan. Gelukkig heeft hij Nederland gekozen, anders had hij mijn moeder nooit ontmoet. En was ik er niet geweest.

Het is de gewoonte in onze familie, en ik denk ook bij andere families met een Indische achtergrond in Den Haag, dat na een begrafenis of crematie de bloemen naar het Indisch Monument worden overgebracht. Zo liggen er dus het hele jaar door bloemen bij het monument.
Dat zijn de dingen waaraan ik vandaag zal denken.


Nationale Indië Herdenking
Info over het monument.