Het deel van de binnenstad waar ik het meest doorheen wandel is het Noordenbergkwartier. En ik kwam erachter dat er een hoop over te vertellen valt.
Dat wist ik negen jaar geleden nog allemaal niet, toen ik hier kwam wonen. Ik wandelde om mijn nieuwe woonomgeving te ontdekken. En fotografeerde dingen die ik zag. Meer geleid door mijn oog voor schoonheid dan door historisch besef. Maar de stad ademt geschiedenis. Je voelt de dramatiek van de mensen die er door de eeuwen heen woonden.
Hoe onverwoestbaar ligt het hier,
rotsvast als een historisch feit,
welhaast een vanzelfsprekendheid:
het Noordenbergkwartier.
Ik schreef al eerder over een ander stuk binnenstad, het Bergkwartier. Hoe die prachtige oude buurt gered werd van de sloop in de jaren zestig van de vorige eeuw. Het is het pittoreske stuk binnenstad, het stuk dat als decor dient voor het jaarlijkse Dickensfestijn.
Maar ook het Noordenbergkwartier is aan de sloophamer ontsnapt. De gemeente had in de jaren zestig en zeventig grootse plannen. De buurt was enorm verloederd, mede door de verwoestingen van de oorlog. Slopen wilden ze en er kantoren en parkeerplaatsen maken. Het is aan de buurtbewoners te danken dat die plannen in de prullenbak verdwenen. Zij verenigden zich met als devies Fortis Age: Handel Dapper. Eén van de teksten op de toren van de Lebuinuskerk.
Een schat aan authenticiteit
die zelfs de tijd niet krijgt verwoest.
Alsof het niet ooit wijken moest
voor de grootschaligheid.
Als scheelde het niet ooit een haar
of de historie die de stad
de stad maakt die ze is, ging plat.
De plannen lagen klaar.
De ingezetenen ten spijt
was de bestemming – men dacht groots –
wat toegangswegen en ruimschoots
parkeergelegenheid.
Maar de bewoners boden er
fel weerstand aan, met hand en tand;
de plaatselijke middenstand
was dit een brug te ver.
Zij streden, zonder compromis,
en hebben hun gelijk gehaald
en zo zelfs het gezicht bepaald
van wat de stad nu is.
Het Stadsarchief, de Kranensteeg
de Nieuwe Markt, het Muggeplein,
het zou er domweg niet meer zijn
en het verleden zweeg…
Het is er nog. De buurt hield stand,
de straten hielden hun patroon,
de linde als een pinksterkroon
herleefd weer aangeplant.
Het oude stratenplan blijft behouden. Oud wordt gerestaureerd. En waar dat niet meer mogelijk is verschijnt nieuwbouw. En dat is het kenmerkende van de buurt. Oud afgewisseld met nieuw. Het is een levend stuk stad.
Waar naadloos nieuw met oud versmelt,
met monumenten zij aan zij
en gevelrij na gevelrij
in linies opgesteld.
De nieuwbouw is te danken aan architect Willem Smid. In 2013 wordt een plaquette voor hem onthuld Onder de Linden bij de Kranensteeg.
De strijd tegen grootschalige sanering en voor kleinschalig buurtbehoud.
"Wonen voor weinig centen op de oude fundamenten"
Willem Smid buurtarchitect Noordenbergkwartier
1946 - 2010
Al stond de afbraak zwart op wit,
zij stonden op en vochten toch.
Maar wie kent nu de namen nog,
Van Essen, Peters, Smid?
Dat de buurt na de oorlog zo verwaarloosd en verloederd was, maakte het tot een prachtig decor voor de film Een brug te ver.
Een stadswijk als een monument,
waarvan toch ooit de ondergang,
ondanks gemeentelijk belang,
maar net is afgewend.
Al was de kans van slagen klein.
Hier is destijds iets groots verricht.
Laat deze woorden, dit gedicht
daarom een ode zijn.
Als vanzelfsprekend ligt het hier,
met dank aan niemand minder dan
de moedige bewaarders van
het Noordenbergkwartier.
Robin Bleeker
Stadsdichter van Deventer
In opdracht gemaakt voor de buurtvereniging
vanwege 1250 jarig bestaan van Deventer
Ik kan hier alleen mijn eigen foto's laten zien uiteraard. Vanwege copyright. Maar ik verwijs graag naar de websites met prachtige oude foto's. Daarom hieronder een lijst met links. Vooral de fotosites zijn geweldig. Voor wie geïnteresseerd is. En vergeet de Van Rossems niet!
Buurtvereniging Noordenbergkwartier. Waar ik het gedicht vond.
Foto's:
Beeldarchief Deventer. Oude foto's, o.a. A Bridge Too Far.
Fotoserie van Johnny Levy. Over de verloedering. Klik op het fotootje rechtsonder. Maar nog veel meer te vinden op deze site.
De Van Rossems in Deventer: 14 mei 2022 om 20.40 uur NPO 2.
 |
| Kranensteeg richting IJssel. Naar de plek van de plaquette. |
Mooi om te lezen hoe het gegaan is en te zien hoe het is geworden
BeantwoordenVerwijderenJe gaat steeds meer van een stad houden als je ook de voorgeschiedenis kent. Geweldig dat de kaalslagplannen zijn gedwarsboomd en de stad authentiek is gebleven. Mooi uitgezocht Judy en ik ga zeker naar de Van Rossems kijken.
BeantwoordenVerwijderenVolgens mij gaan ze het hier ook over hebben.
VerwijderenApplaus voor die mensen die de plannen in prullenbak kregen zeg! Gelukkig!
BeantwoordenVerwijderenAls je iets meer van de achtergrond weet,lijkt alles nog mooier
BeantwoordenVerwijderenLeuk hè, om achtergronden van je woonplaats te leren kennen.
BeantwoordenVerwijderenEcht mooi dat de bewoners zijn opgestaan tegen die lelijke vernieuweningen. Wat een prachtig oud stratenplan met een huis op de punt van de y en van daaruit twee straten weglopend.
BeantwoordenVerwijderenEr zijn meer plekken waar die straten zo naar een punt lopen met op de hoek dan zo'n huis.
VerwijderenMooie stad, dat Deventer. Ik las dat Sis van Rossem is overleden, dus dat wordt de veertiende een bijzondere aflevering.
BeantwoordenVerwijderenJa, dat zal zeker bijzonder zijn.
VerwijderenJudy what a pleasure to see this beautiful place and know that it is remaining strong and lovely. Thanks for sharing the history as well as the poems. I hope you have a delightful day. Hugs!
BeantwoordenVerwijderenHi Debbie! Glad you liked it! Hugs!
VerwijderenIk hoop dat de Van Rossems wel uitgezonden worden nog, nu 'Sis' (Mary) zo onverwachts overleden is..!
BeantwoordenVerwijderenMooi de geschiedenis van zo'n wijk.. en prachtig dat het daar zo goed gedaan is, dat oud en nieuw bij elkaar!
Ja, de uitzending gaat gewoon door. Dank voor je reacties allemaal, je had wat in te halen! :)
VerwijderenWat een interessant verhaal met de foto's daarbij. Weer graag gelezen en zo zie je maar dat er in elke omgeving wel een mooie geschiedenis achter zit.
BeantwoordenVerwijderenWat een mooi en interessante verhaal. Reageren lukt slecht grr.
BeantwoordenVerwijderenDankje Tine! Misschien lukt het reageren niet omdat je reactie pas zichtbaar wordt als ik toestemming heb gegeven. Dat heb ik ingesteld omdat ik veel spam kreeg.
VerwijderenMet recht een stad met historie, met eigenwijze en moedige burgers. Ik begin steeds beter te begrijpen waarom mijn tijd in Deventer zo bijzonder is geweest... krijg door jouw blogs echt heimwee! (En dat is niet erg, het is goed al terugkijkend te beseffen hoe waardevol bepaalde periodes in mijn leven geweest zijn. Dank je wel dus, voor je foto's en de teksten!)
BeantwoordenVerwijderenWat fijn is dat, Anuscka! Ik merk zelf ook dat de stad meer betekenis krijgt voor mij, met wat meer historische achtergrond. Het is niet zo dat ik me daar al te diep in wil verdiepen, hoor, ik ben geen historicus. Maar dit soort initiatieven verdienen aandacht. Kijk maar eens hoe anders het vaak in andere steden ging, waar hele binnensteden vervangen werden door nieuwbouw.
VerwijderenNou, inderdaad. Doodzonde, als je ziet hoe het óók kan, hoe het anders kan...
Verwijderen